به نقل از «جماران»

چرا چین نمی‌تواند به سلطه دلار در تجارت جهانی پایان دهد؟

تاریخ انتشار: ۷ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۴۰۳۷۱

به گزارش جماران  به نقل از اندیشکده آمریکایی مرکز تحلیل سیاست اروپا (CEPA)؛ در چند سال گذشته شاهد افزایش تعداد تحلیلگرانی هستیم که استدلال می‌کنند، یوان چین موقعیت دلار را به عنوان ارز ذخیره جهانی به چالش کشیده است و در حالی که میزان تجارت جهانی که بر حسب یوان تسویه می‌شود احتمالا در سال‌های آینده افزایش می‌یابد، بعید است که موقعیت دلار در قلب سیستم مالی جهانی را به طور جدی تهدید کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هشدارها درباره سقوط قریب الوقوع دلار چیز جدیدی نیست و از زمان دهه 1980 میلادی بسیاری استدلال کردند که وضعیت پول ایالات متحده به عنوان ذخیره جهانی توسط «ین» ژاپن تهدید می‌شود. در دهه 2000، «یورو» تازه تأسیس ظاهرا دلار را به چالش می‌کشید و حالا نوبت به یوان چین است.

 

خیزش چین

بخشی از بحث به وزن اقتصادی مربوط می‌شود. می‌توان حدس زد که چین چه زمانی از ایالات متحده به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان پیشی خواهد گرفت اما واضح است که ایالات متحده و چین دو اقتصاد بزرگ جهان برای آینده قابل پیش بینی باقی خواهند ماند. بنابراین، چین به طور طبیعی در بخش بزرگی از معاملات برون مرزی طرف مقابل خواهد بود.

مهم‌تر از آن، ظهور چین به عنوان یک رقیب استراتژیک برای ایالات متحده است که نظام اقتصاد جهانی را به گونه‌ای تغییر شکل می‌دهد که باعث می‌شود بسیاری هژمونی دلار را زیر سوال برند. دوران جهانی‌سازی که در دهه‌های 1990 و 2000 سراسر جهان را فرا گرفت، به پایان رسیده است که اخیرا از آن به «شکستگی جهانی» یاد می‌شود. ایده‌ای که معتقد است، جهان در حال تقسیم شدن مجدد به دو بلوک است که یک بلوک در سطح بالا با ایالات متحده و گروه دیگر که در درجه اول با چین همسو هستند.

استدلال این است که، همانطور که چین اقتصادهای دیگر را به مدار خود می‌کشد، به طور فزاینده‌ای تمایل دارد تا تجارت درونِ بلوک خود را با یوان چین تسویه کند و در نتیجه استفاده از دلار را کاهش دهد که زمزمه‌های آن در گردهمایی‌های اخیراجلاس شانگهای و بریکس با حضور شی جین پینگ و دیگر سران کشورها عضو این ائتلاف‌ها، شنیده شد.

چندی پیش در دسامبر 2020 در نشست شی‌جین‌پینگ با سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس آن‌چه را که آن‌ها «پارادایمی جدید از همکاری انرژی همه بعدی» نامیدند، اعلام شد که شامل فشار برای حل و فصل تجارت انرژی بین چین و کشورهای خلیج فارس در قالب یوان بود. همچنین در جریان سفر اخیر «لولا» رئیس جمهور برزیل به چین، طرفین خواستار پایان دادن به سلطه دلار در تجارت جهانی شدند. با این حال، در حالی که «شکست جهانی» چشم‌انداز اقتصادی و مالی جهانی را در دهه آینده تغییر می‌دهد، عواقب آن برای دلار احتمالا کمتر از آن چیزی است که بسیاری استدلال می‌کنند.

 

هژمونی دلار

تسلط دلار یکی از ویژگی‌های تجارت جهانی برای بیش از 5 دهه اخیر بوده و دلایلی برای این تسلط و ماندگاری آن وجود دارد. در حالی که بیشتر بحث‌ها بر وضعیت دلار به عنوان ارز ذخیره برتر جهان متمرکز شده است، تأثیر مالی و ژئوپلیتیکی آن عمدتا از استفاده غالب از دلار (سیستم مالی ایالات متحده) در معاملات بین‌المللی ناشی می‌شود. بر اساس نظرسنجی سه‌ساله انجام‌شده توسط بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی (BIS) حدود 88 درصد از معاملات جهانی در سال 2022 با دلار انجام شده است. تقریبا مشابه دهه 1980، زمانی که بررسی‌ها در زمینه افول دلار آغاز شد. جالب این است که در این نظر سنجی حجم معاملات انجام شده با یوان چین بزرگ‌ترین رقیب تجاری آمریکا تنها 5 درصد بوده است.

علاوه بر این، در حالی که تجارت بین کشورهای همسو با بلوک چین در حال رشد است، این تجارت هنوز تنها 6 درصد از تجارت جهانی را تشکیل می‌دهد. در مقابل، بیش از 50 درصد تجارت جهانی در داخل بلوک همسو با ایالات متحده صورت می‌گیرد و بیش از 80 درصد تجارت جهانی شامل کشورهایی است که با ایالات متحده همسو هستند و این مبادلات به طور عمده به دلار آمریکا ادامه خواهد داشت.

نرخ بالای پس‌انداز داخلی چین به این معنی است که چین مازاد حساب جاری بزرگی دارد که به نوبه خود در برابر یوان به عنوان یک رقیب جدی ارز ذخیره‌سازی دلار عمل می‌کند. کنترل‌های سرمایه چین نیز دیدن نقش یوان در نقش دلار را دشوار می‌کند. برای تبدیل شدن به یک ارز بین‌المللی مهم، چین باید مقادیر زیادی دارایی امن، نقد و قابل تبدیل به یوان را برای سایر بانک‌های مرکزی و وثیقه در بازارهای مالی به بقیه جهان ارائه کند که این امر مستلزم یک تغییر عمده در رویکرد سیاست‌های پولی پکن است.

برای این‌که یک ارز به طور گسترده به عنوان یک وسیله مبادله بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد، باید به راحتی در سراسر جهان در دسترس باشد و این مهم بستگی به این دارد که کشورها و بازرگانان خارجی مایل باشند آن را بدون از دست دادن ارزش پولی در حجم زیادی نگهداری کنند که دلار از این فاکتور برخوردار است.

دلار تنها ارزی نیست که می‌تواند این نقش را ایفا کند. اما هر جایگزینی باید ویژگی‌های مشابهی داشته باشد و توسط مؤسسات قوی و باثبات حمایت و توسط بانک‌های مرکزی صادر شود که دارای حساب سرمایه در بازارهای آزاد جهانی هستند. جالب است که علی‌رغم تحریم‌ها و مسدود شدن دارایی‌های روسیه در سال گذشته، بر اساس گزارش بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی (BIS)، حدود نیمی از صادرات این کشور همچنان به دلار یا یورو پرداخت می‌شود نه یوان!

علاوه بر این، هر ارزی که این ویژگی‌ها را داشته باشد، باید بر شبکه‌ای قوی که زیربنای سلطه جهانی دلار است غلبه کند. در علم اقتصاد، اثرات شبکه به چیزی مربوط می‌شود که ارزش یا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. چراکه افراد بیشتری از آن استفاده می‌کنند و بنابراین حذف و یا غلبه بر آن دشوار است.

 

منبع: جماران

کلیدواژه: زلزله ترکیه و سوریه دلار یوان چین هژمونی آمریکا زلزله ترکیه و سوریه ایالات متحده تجارت جهانی بین المللی یوان چین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۴۰۳۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش ۴۸ درصدی تجارت خارجی در فروردین

تین نیوز

طبق اعلام گمرک، تجارت خارجی کشور (مجموع صادرات و واردات) با احتساب نفت خام، میعانات گازی، خدمات فنی مهندسی و برق در فروردین ماه سال جاری با ۴۷.۶۳ درصد افزایش به رقم ۱۰ میلیارد و ۴۲۰ میلیون دلار رسید.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، از مجموع صادرات و واردات کشور هفت میلیارد و ۶۸۰ میلیون دلار به صادرات و دو میلیارد و ۷۴۰ میلیون دلار آن به واردات اختصاص داشت.

بر اساس این گزارش، تراز تجاری کشور با احتساب نفت خام، میعانات گازی، خدمات فنی مهندسی و برق در فروردین ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل به میزان چهار میلیارد و ۹۴۰ میلیون دلار مثبت بوده است.

همچنین صادرات بدون احتساب نفت خام، میعانات گازی، خدمات فنی مهندسی، برق و صادرات از محل تجارت چمدانی در این مدت به میزان سه میلیارد و ۱۷۰ میلیون دلار رسیده و تراز تجاری کشور بدون نفت در فروردین ماه در مقایسه با مدت مشابه قبل ۴۳۰ میلیون دلار مثبت بود.

صادرات نفت خام، کوره و میعانات گازی نیز در فروردین ماه سال جاری چهار میلیارد و ۱۸۰ میلیون دلار بوده است.

این گزارش حاکی است؛ ارزش صادرات کشور در فروردین ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶.۸۵ درصد کاهش نشان می دهد.

همچنین سه قلم عمده کالای صادراتی در فروردین ۱۴۰۳ به پروپان مایع شده با ۲۱۸ میلیون دلار، متانول با ۲۰۱ میلیون دلار و قیر نفت با ۱۸۰ میلیون دلار اختصاص داشت و میانگین ارزش هر تن کالای صادراتی در این مدت با ۷.۹۶ درصد کاهش به رقم ۳۲۸ دلار رسیده است.

در این مدت ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تن کالا به خارج از کشور صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹.۶۶ درصد کاهش داشته است.

عمده ترین مقاصد کالاهای صادراتی ایران در فروردین ماه سال جاری شامل کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه، پاکستان، افغانستان و عمان بوده است که این هفت کشور، ۷۸ درصد از وزن و ۸۳ درصد از ارزش کل صادرات کشور را به خود اختصاص دادند.

براساس این گزارش، در فروردین ماه سال جاری، میزان صادرات کالاهای پتروشیمی سه میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده که به لحاظ وزن ۲۵.۷۷ درصد و از حیث ارزش ۲۴ درصد کاهش نشان می دهد.

لازم به ذکر است؛ در بین ۱۰ قلم عمده کالاهای صادراتی، گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده، اوره و میله های آهنی و فولادی از بیشترین افزایش و گاز طبیعی مایع شده، شمش از آهن و فولاد و بوتان مایع شده از بیشترین کاهش در ارزش برخوردار بودند.

در خصوص واردات کالا به کشور در فروردین ماه سال جاری نیز اعلام شده که دو میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا به ارزش دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار وارد کشور شد که به لحاظ وزن ۳۳.۳۸ درصد افزایش و از حیث ارزش ۱۱.۳۶ درصد کاهش داشته است.

در این میان ذرت دامی با ۳۵۳ میلیون دلار، کنجاله سویا با ۱۸۱ میلیون دلار و گوشی های تلفن هوشمند با ۱۰۶ میلیون دلار سه قلم عمده کالاهای وارداتی در فروردین ماه سال جاری بوده اند.

همچنین بیشترین افزایش در بین ۱۰ قلم اول کالاهای وارداتی به طلا به اشکال خام، کنجاله سویا و روغن دانه آفتاب گردان و بیشترین کاهش در ارزش نیز به قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری، دانه سویا و برنج اختصاص داشت.

متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی در فروردین ماه سال جاری هم ۱۱۲۲ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۳.۵۴ درصد کاهش داشته است.

طبق آنچه گمرک اعلام کرده، هفت کشور اول طرف معامله با ایران در فروردین ماه سال جاری شامل کشورهای امارات متحده عربی، چین، ترکیه، هلند، آلمان، هند و هنگ کنگ در مجموع ۷۲ درصد از وزن و ۷۸ درصد از ارزش کل واردات کشور را به خود اختصاص دادند و میزان ترانزیت خارجی کشور از مسیر ایران در فروردین ماه سال جاری با ۴۷ درصد افزایش به رقم یک میلیون ۶۰۰ هزار تن رسیده است.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید